Cytaty: Z katolicyzmem szła w parze ciemnota. Już za Władysława IV wśród kartografów i inżynierów wojskowych nie było ani jednego katolika, lecz sami różnowiercy. Pastwą bigoterii padły zdobycze humanizmu: jeszcze w XVI wieku radził polemista katolicki Solikowski popalić "marności Jowiszowe, Marsy z Wenerami". Toteż niszczono je za przykładem marszałka Wolskiego, który na łożu śmierci kazał spalić swą galerię obrazów włoskich, największą chyba w ówczesnej Polsce.
Zainteresowania społeczeństwa planowo i konsekwentnie sterowane były w zgoła innym kierunku. "Czy Chrystus, siedzący na ośle, jest częścią osła, czy też osioł częścią Chrystusa?" - problem ten rozważał w roku 1731 autor traktatu filozoficznego, jezuita, profesor uniwersytetu krakowskiego. |